دلالت کواکب بر وجود حضرت مهدی(عج)

(فلا اقسم بالخنس الجوار الکنس) سوگند به ستارگانى که باز مى‏گردند حرکت مى‏کنند و از دیده‏ها پنهان مى‏شوند.»
این ستارگان آیاازثوابت هستند یااز سیارات یاازکهکشانهاى دور یا از دنباله‏دارها ویا...؟ این‏ها همه پرسشهاى پیچیده فراوانى است که هرکدام‏احتمال مى‏روند، و اگر نبود تفسیر و تاءویل اهل بیت(ع)، امکان‏دست‏یابى به تفسیر آنها جدا مشکل بود اگر نگوئیم محال است.
امیرالمؤمنین(ع) با توجه به ویژگیهاى(یادشده) که خداوند به‏آنها سوگند یاد کرده است مى‏فرماید: این ستارگان عبارتند از:زحل،مشترى،مریخ،زهره و عطارد.
منظور على(ع) سیارات پنجگانه و متداول آن عصر بوده و منافاتى‏ندارد که امروزه ما سیاره‏هاى اورانوس، نپتون و پلوتون را برآن‏بیفزائیم چنان که این امکان نیز وجود دارد که در آینده سیاره‏یا سیاراتى کشف و بر آن‏ها اضافه گردند.
علامه طباطبائى(ره) در میان تفسیرهایى که بر این آیات بیان شده‏است، این تفسیر را انتخاب کرده که مراد از صفات یادشده عبارت‏است از «استقامت‏»، «رجعت‏» و «اقامت‏» سیارات یاد شده‏زمانى حرکت متشابه دارند(استقامت) آنگاه برمى‏گردند و عقب‏مى‏روند(رجعت) آنگاه توقف مى‏کنند و سرانجام به حرکت متشابه خودادامه مسیر مى‏دهند .

این سرگردانى در حرکت‏سبب شد منجمان آنها را «متحیره‏»بنامند لیکن عجیب است جناب علامه با این که در جاى جاى تفسیرگرانسنگ المیزان مى‏نویسد: هیاءت بطلیموسى باطل است، در اینجاتفسیر آیات مزبور را بر همان اساس باطل قرار داده و سخنان فوق‏را به نگارش آورده است.
شایسته است جهت توضیح سخن، ما تفسیر آیات را هم بر اساس هیاءت‏قدیم (بطلیموس) و هم بر پایه هیاءت جدید بنگاریم.
اما براساس هیاءت بطلیموس: غیر از ماه و خورشید اجرام دیگرى‏چون زهره، مریخ، مشترى، زحل از سیاره‏هاى درخشان، به شمار رفته‏ولى برخلاف سایر ستارگان(ثوابت) چشمک نمى‏زنند. -این امر نشانه‏نزدیک بودن آنها به زمین است- با این وجود، درخشندگى آنهاگاهى زیاد و گاهى کم مى‏شود- سیاره‏ها همیشه در نزدیکى‏«دایره‏البروج‏» در آسمان دیده مى‏شوند.
ما چنانچه اجرام یاد شده را در طول چند شب متوالى نظاره کنیم،مى‏بینیم که مانند خورشید و سایر ستارگان، از شرق طلوع مى‏کنندو در غرب ناپدید مى‏شوند، همچنین علاوه بر حرکت‏شبانه‏روزى مانندخورشید از ستارگان(ثوابت) عقب مى‏افتند و به نظر مى‏رسد که نسبت‏به ستارگان داراى یک نوع حرکت از «غرب به شرق‏» مى‏باشند، ولى‏نه تنها رعت‏حرکت از غرب به شرق آنها با سرعت‏حرکت از غرب به‏شرق خورشید تفاوت دارد، بلکه هر یک از این سیاره‏ها در حرکت از«غرب به شرق‏» خود داراى سرعتى خاص و متفاوت با سیارات دیگراست.

افزون بر این، سیارات گاهى در مسیر خود حرکتى غیر عادى‏دارند، از باب نمونه، سیاره بهرام(مریخ) حرکت غیر عادى اووقتى آغاز مى‏شود که با خورشید در حالت «مقابله‏» باشد(یعنى‏1800 درجه اختلاف مسیر داشته باشند). در این حالت طلوع آن باغروب خورشید همزمان است، اگر هنگامى که مریخ نسبت‏به خورشیددر حالت مقابله است، آن را براى چند هفته زیر نظر بگیریم‏مى‏بینیم مریخ ابتداء به‏طور عادى در زمینه ستارگان(ثوابت) به‏طرف شرق تغییر موقعیت مى‏دهد(استقامت) ولى پس از چند شب چنین‏به نظر مى‏آید که حرکت از غرب به شرق آن متوقف مى‏شود(اقامت‏اول) سپس به مدت چند شب نسبت‏به ستارگان در جهت «شرق به‏غرب‏» حرکت مى‏کند(رجعت، برگشت، قهقراء) و باز پس از چند شب‏دیگر دوباره ظاهرا متوقف مى‏شود(اقامت دوم) و آنگاه از نو، به‏حرکت معمولى(متشابه) خود از «غرب به شرق‏» ادامه مى‏دهد. ازاین‏رو این نوع حرکت را «حرکت عقب‏گردى‏» مى‏نامند. به هنگام‏حرکت عقب‏گردى درخشندگى مریخ بیشتر است. حالتى شبیه مریخ درمورد سایر سیارات نیز مشاهده مى‏شود.

اما براساس هیاءت جدید(خورشید مرکزى) باید گفت: حرکت واقعى‏سیارات را نمى‏توان از زمین مشاهده کرد، زیرا زمین پیوسته خوددر حرکت است، از این‏رو چیزى که در حرکت‏سیارات شایسته توجه‏خاص است، رکت‏بازگشتى(رجعى، قهقرائى) آنهاست، در این حرکت‏چنین مشاهده مى‏شود که سیاره در جهتى خلاف جهت عادى خویش حرکت‏مى‏کند.

قرن‏هاى زیاد توجیه حرکت‏بازگشتى، منجمان را به حیرت افکنده‏بود، ولى آنان نسبت‏حیرت و سرگردانى را به سیارات داده و آنهارا «متحیره‏» مى‏خواندند تا این که «کوپرنیکوس‏» آن را توضیح‏داد:

«فرض کنید که دایره داخلى -در شکل زیر- مدار زمین را به دورخورشید نشان دهد، و دایره بیرونى مدار بهرام را، زمین که به‏خورشید نزدیکتر است، تندتر از مریخ حرکت مى‏کند، فرض کنید که‏قسمت‏بالاى تصویر بخشى از کره آسمان باشد که به منزله زمینه‏اى‏بر حرکت مریخ و سیارات به شمار آید».

بنابراین: هنگامى که زمین در مکان 1- است، مریخ در مکان 1بر کره آسمان دیده مى‏شود، چند هفته بعد زمین و مریخ هر دو درمدارهایشان جابجا شده‏اند، اینک مریخ در نقطه 2 است. وقتى که‏زمین از نقاط‏3 و 4 مى‏گذرد، خطى که حرکت مریخ را بر کره آسمان‏نشان مى‏دهد، حرکت‏بازگشتى سیاره را توجیه مى‏کند.

در این شکل زمین که از مریخ به خورشید نزدیکتر است، تندتر ازمریخ حرکت مى‏کند (زمین یک دور کامل را در 365 روز مى‏پیماید ومریخ در687 روز) در نقطه 1، مریخ بر زمین پیشى دارد و حرکت‏آن مستقیم(از غرب به شرق) است، در نقطه 4، زمین از مریخ جلوافتاده و حرکت مریخ بازگشتى(رجعى، قهقرائى) به نظر مى‏رسد .

تاءویل آیات
در ذیل آیات مزبور روایات فراوانى به چشم مى‏خورد که در آنهابه روشنى از حضرت مهدى(ع) سخن به میان آمده است و اگر نبودتاءویل معصوم(ع)، کسى را یاراى تطبیق بر آن وجود مبارک‏نمى‏بود.

منبع: سایت بلاغ